Eenzaamheid
Gerrit Gielen
Eenzaamheid, het is een van de grote problemen van deze tijd. Veel mensen voelen zich alleen, onbegrepen en niet gezien. Het gaat niet alleen om oude mensen; zelfs mensen die een gezin hebben en een drukke baan voelen zich vaak eenzaam. Ondanks alle drukte om ons heen kan er toch iets in ons zijn wat zich niet gezien voelt. Een wezenlijk deel van ons is dan niet verbonden met de wereld, met de mensen die ons omringen.
De innerlijke oorzaak van eenzaamheid
Sterk vereenvoudigd zou je het zo kunnen zien: als mens heb je twee polen in je, een mannelijke en een vrouwelijke. Het mannelijke aspect (de innerlijke man) zorgt voor het ‘ik’ gevoel, een kracht die je onderscheidt, anders maakt dan de rest. In het vrouwelijke aspect (de innerlijke vrouw) zit het vermogen tot verbinden. Of je nu geboren bent als man of als vrouw; als mens ben je compleet. Dat is echter niet wat we leren: van kinds af aan leren we dat we een jongen of een meisje zijn. Zo worden we opgevoed en zo worden we geacht ons te gedragen. Daarmee raken we vervreemd van een deel van onszelf. We gaan ons helemaal identificeren met ofwel de mannelijke pool ofwel de vrouwelijke pool in onszelf.
Identificeer je jezelf met de mannelijke pool dan ben je eenzaam omdat het deel in je dat in staat is zich te verbinden niet wordt gezien:het vrouwelijke aspect. Schiet je teveel in de vrouwelijke pool, dan verbind je jezelf te sterk: je verliest je in de ander. Er ontstaat dan een gevoel van eenzaamheid omdat je je eigen ik niet meer ziet.
Eenzaamheid is in de eerste plaats een innerlijk probleem: we zien een deel van onszelf niet. We zien of ons eigen ik niet voldoende, een probleem dat vrouwen vaak hebben, of we zien het deel niet dat in staat is zich te verbinden met anderen, een probleem dat veel mannen tegenkomen. Daarom zie je vaak dat mannen zich eenzaam voelen als ze geen relatie hebben. Omdat ze geen goed contact hebben met hun innerlijke vrouw – die voor goede relaties zorgt met de medemens – hebben ze daadwerkelijk ook geen relatie. Vrouwen voelen zich juist vaak eenzaam terwijl ze een relatie hebben. Ze voelen zich dan niet begrepen en gezien door de partner. Er ontbreekt iets: omdat ze hun eigen innerlijke man niet zien, zien ze eigenlijk zichzelf niet. In hun vermogen op te gaan in de ander, te versmelten, verliezen ze iets: zichzelf. We krijgen dan het beeld van een vrouw die haar man perfect aanvoelt maar zich toch ongelukkig voelt. Omdat ze geen goed contact heeft met haar eigen mannelijke energie, kan ze zelf ook geen oplossing vinden; ze gaat klagen en verwacht dat haar man het moet oplossen. Haar man kan echter haar probleem niet oplossen en gaat zich steeds meer afsluiten voor zijn verwijtende, ongelukkig vrouw. Zo ontstaat een neerwaartse spiraal in de relatie.
Eenzaamheid als wereldbeeld
Eenzaamheid geeft ons het gevoel in een wereld te leven zonder echte vrienden, zonder dat er mensen zijn die ons begrijpen. Een wereld waarin we alleen zijn. Het gevaar ontstaat dan dat we dit als een gegeven, als een feit gaan beschouwen: zo is de wereld nu eenmaal. In de literatuur en filosofie vinden we allerlei schijnbaar diepzinnige uitspraken die dit bevestigen. Een paar bekende zijn:
“We live as we dream: alone.”
“L’enfer c’est l’autre.” (De hel, dat is de ander)
Als we deze uitspraken gaan omhelzen en bevestiging zoeken in de achterliggende filosofieën, gaan we ons gevoel van eenzaamheid steeds meer als een onvermijdelijke waarheid beschouwen. Eenzaamheid wordt dan een wereldbeeld, een geloofsovertuiging. We geloven niet langer in een liefdevolle god, in een innerlijke band met onze medemensen. We zijn alleen in het universum.
Mensen die het vrouwelijke in zichzelf niet waarnemen, komen tot een wereldbeeld waarin het vrouwelijke – de liefdevolle energie van verbinding – niet bestaat. Iedereen die dit cynische beeld verwerpt, wordt als oppervlakkig en naïef gezien. Eens zullen ze wel beter weten. De grote valstrik van het pessimisme is dat het diepzinnig lijkt. We gaan geloven dat mannen en vrouwen heel verschillend zijn en elkaar nooit werkelijk zullen begrijpen, dat iedere relatie eigenlijk een hopeloos project is: mannen komen van Mars en vrouwen van Venus. In werkelijkheid komen beiden van de Zon.
Wat doet dit wereldbeeld met ons? Het fixeert, net als ieder star wereldbeeld, de levende werkelijkheid. Het zet de stroom van het leven stil. Het bewustzijn streeft altijd naar groei; de natuurlijk levensstroom probeert ons altijd oplossingen aan te reiken. Net als het lichaam probeert de geest zichzelf te helen. Dit natuurlijke heelwordingsproces blokkeren we door heilig te gaan geloven in negatieve overtuigingen die de menselijke eenzaamheid als onvermijdelijk zien. We sluiten onszelf dan op in een zelfgebouwde gevangenis waarvan de tralies onze overtuigingen zijn. Deze overtuigingen worden voor absolute waarheden gehouden en maken daarmee iedere vorm van geluk en groei onmogelijk. En natuurlijk gaan we ons dan steeds ellendiger voelen, en deze ellende bevestigt weer ons ‘diepzinnige wereldbeeld’: namelijk dat het universum een oneindig lege, donkere en koude plek is zonder hoop.
Het eindresultaat is depressie. Natuurlijk kan depressie ook andere oorzaken hebben, maar een veel voorkomende oorzaak is deze combinatie van het niet zien van een deel van onszelf en het vervolgens daaromheen bouwen van een muur van negatieve gedachten die er op neerkomen dat het deel wat we niet zien ook niet bestaat.
Innerlijke heelwording
Als we een einde aan die toestand willen maken, zullen we eerst naar binnen moeten en onszelf de vraag stellen: “welk deel van mezelf onderdruk ik, wat wil ik niet zien?”
Je kunt deze vraag bijvoorbeeld op de volgende manier benaderen. Stel je bent een man en je mist een vrouw, een levenspartner. Fantaseer dan eens over een vrouw, waarschijnlijk is dat niet eens zo moeilijk. Misschien doe je dat wel heel vaak. Maar oké, dat is dus slechts fantasie. Het is alleen wel jouw fantasie; en dat betekent dat die vrouw dus in jou zit; het vrouwelijke waarover je fantaseert zit in jou. Als die vrouwelijke energie niet in jou zat, zou je er nooit over kunnen fantaseren. Je zou nooit kunnen fantaseren over die mooie, gevoelige, empathische vrouw, die altijd van die verstandige, wijze dingen zegt, die jou helemaal begrijpt en zo liefdevol is. Wat zegt ze eigenlijk tegen je? Luister daar eens naar.
Stel je die vrouw nu eens regelmatig voor, ook overdag op je werk, of als je met mensen zit te praten, of als je bij je vrienden bent. Wat vindt die vrouw dan van jou, laat je haar wel toe? Wat maakt haar gelukkig? Probeer te voelen wat zij voelt. Langzaam zul je gaan merken dat de gevoelens van die vrouw jouw gevoelens zijn. Laat ze maar toe: je zult je completer en rijker gaan voelen. Het gevoel van eenzaamheid zal minder worden.
Die toegenomen innerlijke rijkdom ga je ook uistralen. Je wordt aantrekkelijker voor anderen; vrouwen voelen zich meer gezien en begrepen door jou. Je gaat als man vrouwen niet langer beschouwen als vreemde wezens van een andere planeet, maar als mensen net als jij. Met dezelfde angsten, dezelfde onzekerheden. Mannen die geen goed contact met hun innerlijke vrouw hebben, hebben vaak niet door hoe kwetsbaar en gevoelig – hoe menselijk – vrouwen zijn. Een teken van slecht contact met je innerlijke vrouw is dat je moeite hebt om vrouwen als mensen te zien. Mensen met angsten, zorgen, verlangens en dromen. De enorme ongelijkheid tussen mannen en vrouwen die op veel plaatsen in de wereld nog bestaat, is het simpele gevolg van het feit dat mannen niet in staat zijn een vrouw als een mens te beschouwen. Het bewust worden van de innerlijke vrouw leidt geleidelijk aan ook tot een andere waarneming van het universum om je heen: de innerlijke eenheid van alles wordt meer gezien en gevoeld.
Je kunt dezelfde oefening natuurlijk ook doen als je een vrouw bent. Stel je je innerlijke man eens voor. Maak er maar een dappere, sterke ridder van met een poëtisch en gevoelig hart: een man dus die, in tegenstelling wellicht tot veel mannen in je omgeving, een goed contact heeft met zijn innerlijke vrouw – zijn gevoel. Besef dan onmiddellijk dit: dat je zo goed over een ideale man kunt fantaseren, komt omdat die man in je zit: een deel is van je zielsenergie. Het is het deel dat er niet mocht zijn, omdat je bent gaan geloven dat je een meisje bent en dat het voor een meisje niet goed is om zich mannelijk te gedragen. Misschien ben je in de loop van je leven zelfs gaan geloven dat mannen slecht zijn, gewelddadig en agressief, en dat daarom al het mannelijke in jou ook slecht is. Nee zeggen, grenzen stellen, voor jezelf opkomen, allemaal slecht dus. Jezelf weggeven, altijd maar klaar staan, altijd maar ja zeggen tegen anderen: dat is goed. En als je dan eens een keer voor jezelf opkomt, je mannelijke kant laat zien, dan voel je je achteraf heel schuldig: alsof je hebt toegegeven aan iets dat heel slecht is.
Het geheim van de vrouwelijke energie is om werkelijk vanuit liefde ja te kunnen zeggen tegen de ander.
Het geheim van de mannelijke energie is om vanuit diezelfde liefde ja te kunnen zeggen tegen jezelf.
Voel die ridder eens van binnenuit. Hij is sterk, kan grenzen stellen, voor zichzelf opkomen, nee zeggen. Hoe doet hij dat eigenlijk, wat is zijn geheim? Vrouwen denken vaak dat voor zo’n houding kracht nodig is, maar daar gaat het niet om. Deze kwaliteiten zijn een natuurlijk gevolg van het vermogen om op een liefdevolle manier ja te kunnen zeggen tegen jezelf. Op het moment dat je werkelijk ja zegt tegen jezelf, creëer je grenzen op een natuurlijke en vanzelfsprekende manier; het kost dan geen kracht om nee te zeggen.
Gebruik je vrouwelijke gave om te verbinden om de ridder helemaal van binnenuit te voelen. Je zult dan bijna onmiddellijk een heel natuurlijke zelfliefde en zelfwaardering voelen. En vanuit die liefde ontstaat een verlangen om jezelf te manifesteren, jezelf neer te zetten: het verlangen om dingen te doen. Vanuit dat gevoel wordt nee zeggen tegen zaken die niet bij je passen makkelijk en vanzelfsprekend.
Waarom word je als vrouw vaak zo makkelijk gekwetst door iets wat een ander zegt? En dan gaat het in de regel om een onnozele opmerking die helemaal niet zo bedoeld is. Het antwoord is gebrek aan zelfliefde. Dit gebrek aan zelfliefde veroorzaakt een voortdurende innerlijke twijfel waardoor we bij het minste of geringste uit balans kunnen raken. Maak contact met je innerlijke man – je zelfliefde – en je zult merken dat je veel minder makkelijk uit balans raakt. De onnozele opmerkingen van anderen betekenen niets tegenover de voortdurende innerlijke stroom van liefde die een goed contact met de mannelijke energie je brengt. Grenzen stellen, nee zeggen, voortkomend uit respect en liefde voor jezelf, wordt dan iets vanzelfsprekends.
Twijfel!
Als we ons eenzaam voelen, verlangen we naar een medemens. Als we die willen vinden, zullen we eerst moeten leren onszelf te zien als een mens. En net zoals een mens een rechter- en een linkerkant heeft, beschikt hij innerlijk over een mannelijke en een vrouwelijke kant. Pas als we beide kanten weer helemaal toelaten, eindigt de eenzaamheid.
Hoe doen we dit? Om te beginnen door te twijfelen. Zolang we vasthouden aan overtuigingen die geluk en heelwording onmogelijk maken, zullen we ongelukkig blijven. Pas als we bereid zijn te twijfelen aan de overtuigingen die ons ongelukkig maken, komt er een opening.
Je kunt een eenvoudige visualisatie doen. Stel je voor dat boven je hoofd een prachtige ster straalt: een bron van eindeloze, onvoorwaardelijk liefde. Die ster is jouw ziel: het tijdloze, eeuwige deel van jezelf. Het licht van die ster daalt in jou af. Als dat gebeurt, splitst dit licht zich. Een deel van het licht wordt een vrouw. En die vrouw zegt:“ik hou van het leven om me heen, van alle mensen, de dieren, de planten en de Aarde zelf.” Een ander deel wordt een man, en die zegt:“ik hou van mezelf en de liefde die ik voel voor mezelf geeft me kracht en zelfrespect. Geeft me het verlangen om het avontuur van het leven aan te gaan en daarvan te genieten.” Spreek dit alles eens hardop uit.
Stel je dan voor dat de man en de vrouw samen op reis gaan. De man zoekt steeds nieuwe avonturen op, nieuwe gebieden om te verkennen. Overal waar ze komen, ontmoeten ze nieuwe mensen en allerlei andere, soms wonderbaarlijke, levensvormen – de liefde van de vrouw kan eindeloos stromen. Lopen, voortgaan in het leven, doen ze samen. Er wordt een stap gezet vanuit de mannelijk kant, vanuit zelfliefde. Je gunt jezelf dan iets: nieuwe ervaringen, avonturen en ontmoetingen. Dan volgt er een stap vanuit de vrouwelijk energie: de liefde begint te stromen naar de nieuwe omgeving en al wat daar is. Andere mensen, een onbekend land, een nieuwe wereld.
Als je deze oefening doet, zul je ongetwijfeld allerlei weerstanden voelen. Dit zijn je oude overtuigingen. Onderzoek die overtuigingen eens. Waarom ben je er zo zeker van? Hoe objectief zijn ze eigenlijk? Wat heb je eraan als ze jou zo ongelukkig maken? Als je die overtuigingen nauwkeurig onderzoekt, zul je zien dat er steeds één uitgangspunt achter schuil gaat: de ontkenning van liefde. We zijn denkbeelden gaan omhelzen die er op neerkomen dat liefde een illusie is, zelfbedrog dat gebaseerd is op onze egoïstische, biologische instincten. Bijvoorbeeld: je houdt alleen maar van je kinderen en van je partner omdat jouw genen zich willen reproduceren.
Wij weten niet hoe een atoom in elkaar zit, we weten niet hoe het universum in elkaar zit, we weten niet hoe een mens in elkaar zit. Als we net als sommige wetenschapsmensen geloven dat alles te herleiden is tot een verzameling wiskundige formules – de theorie van alles – dan is er in het universum geen ruimte voor liefde. Maar ook niet voor subjectiviteit, voor innerlijke beleving; er is dan geen ruimte voor de mens als bewust levend wezen, de mens is in dit wereldbeeld niet meer dan een gevoelloze robot.
Mensen die geestelijk gezond zijn twijfelen. Twijfelen is menselijk, alleen lijkt het erop dat mensen vaak op een onlogische manier met twijfel omgaan. Stel je het volgende voor. Er is iemand die erg arm is en in een schamel hutje woont, de zorgen zijn groot. Er is geen geld om eten te kopen. Maar in het hutje staat een oude kist die van een verre voorvader is geweest. Het gerucht gaat dat die verre voorouder ooit eens een hoop goud gevonden heeft en dit in de kist gedaan heeft. Misschien is dat verhaal waar, misschien niet. Wat is nu logisch?
1) Het verhaal kan waar zijn dus is het logisch om even in de kist te kijken want mogelijk zijn dan alle zorgen voorbij.
2) Het verhaal is misschien niet waar dus is het logisch om niet te kijken met de zekerheid dat de problemen blijven.
Natuurlijk is het eerste logisch. Het is rationeel om in geval van twijfel het positieve een kans te geven. Dit is in de praktijk echter niet wat veel mensen doen. Ze erkennen hun twijfel maar handelen vervolgens onlogisch door het positieve geen kans te geven. Ze kijken niet in de kist.
Heling begint met twijfel. Twijfel aan alle overtuigingen die werkelijke genezing onmogelijk maken. Maar trek dan de logische consequentie uit die twijfel: kijk in de kist. Twijfel en geef het positieve een kans, geef liefde een kans, geef jezelf een kans.
© Gerrit Gielen